De Biomassale Boskap

Ik heb meerdere bomen die veel voor mij betekenen en die nooit gekapt mogen worden. Namelijk elke boom die genomineerd is voor de biomassa kap. Als kunstenaar met interesse in wetenschap werk ik met collega’s binnen de stichting Tropism Art & Science Collective (TASC) aan geëngageerde kunst projecten rond natuur en bomen.

Weinigen realiseren zich dat een boom voor het grootste deel gematerialiseerde lucht is. De meeste vaste massa van de boom haalt hij niet uit de bodem, maar bestaat uit de koolstof van de CO2 uit de lucht. Hoe groter de boom, hoe meer bladeroppervlakte, hoe meer fotosynthese, hoe meer CO2 opslag. Het is een fabeltje dat jonge bomen de meeste CO2 opslaan.

Biomassa is een charmant woord voor een compleet bos dat in de shredder tot een berg houtsnippers is gereduceerd en bedoelt is voor de stook. De CO2 neutraalheid van biomassa is de grootste zwendel rond het thema van klimaatoplossingen: Houtsnippers verbranden is 1,5 maal vervuilender als steenkool en geeft 3 maal meer uitstoot als gas. Het RIVM berekende dat verbranding van biomassa meer fijnstof geeft dan die van steenkool. De misleiding is dat door het neutraal te benoemen, die uitstoot niet hoeft te worden meegeteld en er zo kunstmatig en boekhoudkundig klimaatdoelstellingen gehaald kunnen worden. Zo van: “ja, de CO2 uitstoot neemt wel toe, maar dat geeft niet, want de biomassa verbranding telt niet mee. En dan halen we misschien net het klimaatakkoord.” Maar de uitstoot en verhoogde toename van CO2 is er wel degelijk. De papieren redenatie zou werken als er nergens anders kap plaatsvindt en er 30 jaar geleden extra bos was aangeplant, maar er wordt zelfs nu nagenoeg geen bos aangeplant. Staatsbosbeheer (SBB) wil zandverstuivingen en heidegrond voor meer zandhagedissen in Nederland en kapt er daarom lustig op los. Er verdwijnt in ons kleine land met weinig natuur verhoudingsgewijs per jaar meer bos dan in het Amazone gebied. Dit is werkelijk onwaarachtig.

Een van de projecten die we als TASC gaan maken is een timelapse opname van ontbossing in bijvoorbeeld de Schoorlse duinen waar SBB zandverstuivingen wil. Dit zal op overtuigende wijze laten zien wat er gebeurt. TASC wil een film maken waaruit de omvang van de kapgekte blijkt. Daarom de oproep om met mobiele telefoons en camera’s die boskap vast te leggen.

Het is onbegrijpelijk dat SBB in deze tijd van besef dat bomen onze redding zijn, zo veel wil kappen.

Maar SBB heeft sinds het dichtdraaien van de geldkraan door het rijk geld nodig en er zijn honderden miljoenen Europese subsidie om bos te versnipperen in de shedder. Ze moeten wel. Op mooie PR bordjes langs wandelpaden in voormalige, weggekapte SBB bossen valt te lezen:

“Zichtlijnen creëren, natuurherstel, diversiteit creëren, topnatuur, Benutten en Beleven, dynamiek verbeteren, achterstallig onderhoud, biodiversiteit, verjonging, overlast verminderen, dunnen, historisch heidelandschap herstellen, exoten verwijderen, plekken om te zonnen voor reptielen, het Korhoen moet terug; natuurgebieden weerbaarder te maken tegen de effecten van stikstofuitstoot, opschonen, creëren van bosbouwbos, natuurbos of recreatie bos, dynamiek verbeteren, infrastructuur verbeteren/ verleggen, èn natuurlijk De Veiligheid!” etc…

Er zijn tientallen biomassa-centrales gebouwd en nog velen volgen. De grootste wordt de biomassa-centrale Diemen van Nuon / Vattenvall die de luchtkwaliteit in de hoofdstad zal veranderen in de gezellige geur van haardvuur. De gemeenteraad stemde onlangs in, bang voor het juridische overwicht van Vattenfall die heeft  ingetekend op de door Wiebes beschikbaar gestelde stimuleringsregeling van 6 miljard euro. Het gaat om verbranding van 25 vrachtwagens samengeperste houtkorrels per dag.

Ik schrijf dit alles op 25 juli 2019, gisteren werd het warmte record van 75 jaar gebroken en vandaag is dat record al weer gebroken. De NOS weerman Gerrit Hiemstra zei vandaag dat het wetenschappelijk een feit is dat het sinds 3 eeuwen meting in Nederland nog nooit boven de 40º geweest is.

De laatste decennia ervaren we eenvoudigweg de klimaatverandering, record na record. Ik voorspel dat de trend van het jaarlijks breken van het warmte record zich eenvoudigweg voortzet en we over vijf jaar het 45ºC record in Nederland hebben gebroken.

De enige effectieve oplossing naast CO2 uitstoot reductie en alternative energie is massale aanplant van bomen. En wat doen onze natuur organisaties? SSB kapt juist zo veel mogelijk bomen, Natuurmonumenten ook, hoewel na de overweldigende kritiek van leden onlangs, wat minder. En organisaties als Greenpeace, Milieudefensie en de politiek houden zich op de vlakte, spreken zich niet uit tegen SBB en de CO2 neutrale bossenkap, want ze zijn geringeloord. Ze hebben bij het kruisje getekend… Shell steunt SBB met 14 miljoen en daar maken ze beide nog mooie sier mee ook…

Als we zouden erkennen dat die internationaal afgesproken CO2 neutraalheid van het verstoken van biomassa een misleidende rekentruc is, halen we met z’n allen bij lange na het klimaat akkoord niet. Dan blijkt dat er draconische maatregelen nodig zijn. En dat wil niemand, dus houden we het op de rekentruc en staat we het stomste toe wat denkbaar is: het kappen van bos i.p.v. het planten. Als blinde lemmingen haasten we ons naar de afgrond. Dit is de grootste zwendel en drogredenering in het klimaat beleid tot nu toe. Faliekante volksbedriegerij die ons heel duur komt te staan.

Wat is de sleutel voor de oplossing? Naast CO2 reductie en opname door meer bomen, is opslag van elektriciteit uit wind en zonne-energie de belangrijkste factor. Met energie-opslag valt het dilemma van aan weersomstandigheden gebonden winning weg en kan het grootschaliger toegepast worden. Hierdoor kan energie door verbranding van fossiele of biomassa brandstof terug gedrongen worden. De TU Delft heeft de battoliser in ontwikkeling en de TU Eindhoven heeft ijzerpoeder als elektriciteitsopslag oplossing. Dat is de richting waar de oplossing ligt.

CO2 neutraaalheid zou, als het echt zou werken, nog geen zoden aan de dijk zetten, want met neutraalheid wordt er niets verminderd terwijl ondertussen de CO2 uitstoot toename toeneemt. Dus het devies is, waar mogelijk bomen planten, uitstoot verminderen en ontwikkeling voor opslag voor elektriciteit stimuleren. Als dit idee zou wortelen en vertakken, is dit mijn boom die ik wil opzetten.

Robin Noorda, juli 2019